piątek, 25 października 2013

Czesi nad morzem, ale nie na wakacjach

Adolf Liebscher, Czesi nad Bałtykiem (Čechové na Baltu)
Hugo Schüllinger , Czesi nad morzem Bałtyckim (Čechové u moře Baltského)
Również aktywnie w historię Polski wpisali się Czesi. W 1433 r. podczas wojny polsko-krzyżackiej uczestniczyli husyci pod wodzą Jana Čapka z Sanu, którzy wspólnie z siłami polskimi, najechali i spustoszyli ziemie należące do zakonu krzyżackiego Nową Marchię i Pomorze Gdańskie, docierając do Bałtyku. W czasie wyprawy czescy husyci m.in.: od 6 lipca przez 6 tygodni oblegali Chojnice, zajęli Pelplin i spalili tamtejszy klasztor cystersów, zdobyli Tczew, gdzie okrutnie obeszli się z pojmanymi Czechami służącymi u krzyżaków jako żołnierze zaciężni, ostrzelali Gdańsk z dział ustawionych na Biskupiej Górce i spalili leżący poza murami miejskimi szpital św. Jakuba z kaplicą, a także drewnianą strażnicę w Wisłoujściu, po czym splądrowali i spalili klasztor cysterski w Oliwie. Pod Oliwą (w rejonie Jelitkowa) wyprawa dotarła do brzegów Zatoki Gdańskiej. Jak zapisał Jan Długosz, morze wywarło wielkie wrażenie na Czechach, którzy wykąpali się w nim i nabierali słoną wodę do naczyń, by pochwalić się nią po powrocie do kraju. Jan Čapek miał wjechać konno w fale i przemówić: Oto bracia, przyznaję się wam, że osiągnąwszy w tym miejscu koniec świata, nie mogę się dalej posuwać, ponieważ wzbraniają mi tego morskie wody.

środa, 23 października 2013

Dwusetna rocznica... omyłkowego zastrzelenia księcia Józefa Poniatowskiego

January Suchodolski, Śmierć ks. Poniatowskiego w Elsterze
Richard Caton Woodville, Ostatnia szarża Poniatowskiego pod Lipskiem
19 października br. wypada 200-letnia rocznica śmierci księcia Józefa Poniatowskiego, naczelnego wodza wojska polskiego w księstwie Warszawskim. 16 października 1813 roku został mianowany przez Napoleona marszałkiem Francji, co było jedynym takim wyróżnieniem dla cudzoziemca. W przeciągu długotrwałej bitwy pod Lipskiem prowadził ułanów i piechotę do walki, organizował ostatnie próby obrony, parokrotnie ranny. I właśnie 19 października Poniatowski kierował osłoną odwrotu armii francuskiej. Mając za sobą przedwcześnie wysadzony most na rzece Elsterze, znowu ciężko raniony, rzucił się z koniem do wezbranej rzeki i został omyłkowo ostrzelany przez Francuzów stojących na drugim brzegu. Tam zginął, prawdopodobnie zastrzelony przez.... sojuszników.  
Angielski malarz Richard Caton Woodville, jeden z najbardziej płodnych malarzy scen batalistycznych z przełomu XIX i XX wieku, uwiecznił polskiego bohatera narodowego na jednym z obrazów dotyczących wojen napoleońskich.

środa, 16 października 2013

Alfons Mucha, Po bitwie pod Grunwaldem

Alfons Mucha, Po bitwie pod Grunwaldem, Po bitvě u Grunwaldu, 1924
Alfons Mucha, czeski malarz, przedstawiciel secesji, stworzył cykl obrazów zatytułowany cykl Epopeja słowiańska, prezentując panoramiczną historię Słowian. Wśród obrazów pojawił się temat polski ukazujący pokonanie Krzyżaków w bitwie pod Grunwaldem (1410 r.).

poniedziałek, 14 października 2013

10 X 1794 roku - bitwa pod Maciejowicami

Jan Bogumił Plersch, Bitwa pod Maciejowicami. Kościuszko pada ranny podczas bitwy.
Bitwa pod Maciejowicami – została stoczona 10 października 1794 roku pod Maciejowicami na południowym Mazowszu pomiędzy wojskami polskimi dowodzonymi przez gen. Tadeusza Kościuszkę a wojskami rosyjskimi. Do bitwy doszło w wyniku próby niedopuszczenia do połączenia się dwóch dużych korpusów rosyjskich gen. Suworowa i gen. Fersena. W wyniku przegranej dla Polaków bitwy do niewoli dostał się ranny naczelnik insurekcji – Tadeusz Kościuszko.

Bitwa pod Fuengirolą - Polacy kontra Brytyjczycy

January Suchodolski, Bitwa pod Fuengirolą
Bitwa pod Fuengirolą to jedna z bitew wojny podczas podczas wojen napoleońskich w Hiszpanii. Bitwa miała miejsce 14 i 15 października 1810, pomiędzy małym polskim garnizonem zamku (średniowiecznej fortecy Maurów) a połączonymi siłami hiszpańsko-brytyjskimi pod dowództwem lorda Blayneya. W bitwie wzięło udział 400 żołnierzy 4 pułku piechoty Księstwa Warszawskiego. Zakończyła się zwycięstwem wojsk polsko-francuskich oraz upokarzającym odwrotem wojsk brytyjskich na okręty. Heroiczna obrona zamku w Fuengiroli była jednym z nielicznych momentów (Maida, Albuera) w historii, w których polscy żołnierze walczyli przeciw siłom zbrojnym Wielkiej Brytanii. Była to także jedna z kilku zdecydowanych brytyjskich porażek w wojnie na Półwyspie Iberyjskim. Po bitwie polskim żołnierzom przypadła chwała, która rozprzestrzeniła się w świecie, z powodu proporcji walczących przeciwko sobie wojsk. Współcześni nie mogli zrozumieć, jak mając przewagę 10:1 można było przegrać bitwę.

piątek, 26 lipca 2013

Władysław III Warneńczyk - królem Polski - 25 lipca 1434 r.

Jan Matejko, Chrzest Władysława III
Po śmierci Władysława Jagiełły, królem został jego najstarszy syn Władysław III. Dnia 25 lipca 1434 roku, popierany przez biskupa krakowskiego Zbigniewa Oleśnickiego, został w katedrze wawelskiej koronowany na króla Polski. Ponieważ w chwili wstąpienia na tron miał zaledwie 10 lat, przez kilka lat w jego imieniu rządy sprawowała Rada Opiekuńcza i regent, którym był kardynał Zbigniew Oleśnicki, co wzbudzało sprzeciw niektórych możnych i szlachty. W 1440 r. Władysław III został także królem Węgier, liczących bardzo na pomoc Polski w obronie przed zagrażającym im bezpośrednio pochodem islamskiej Turcji. W 1444 roku poprowadził przeciw Turcji źle przygotowaną krucjatę chrześcijańską, złożoną z ok. 25 tys. wojsk węgiersko-polsko-wołoskich. Po początkowych sukcesach skończyła się ona klęską i śmiercią Władysława III 10 listopada w bitwie pod Warną.

Die Schlacht bei Warna fand am 10. November 1444 zwischen osmanischen Truppen und einem Kreuzfahrerheer statt. Die Osmanen unter Sultan Murad II. vernichteten dabei das Heer der Kreuzfahrer, das von Wladyslaw III., dem König von Polen und Ungarn, und Johann Hunyadi kommandiert wurde. König Wladyslaw fiel in dieser Schlacht.

czwartek, 25 lipca 2013

Początek potopu - bitwa pod Ujściem 24-25 lipca 1655

Józef Brandt, Pospolite ruszenie u brodu
W 1655 roku Szwecja rozpoczęła wojnę z Rzecząpospolitą, a pretekstem były pretensje króla Jana Kazimierza do tronu szwedzkiego. Feldmarszałek Arvid Wittenberg po dokonaniu 5 lipca przeglądu swej armii pod Szczecinem ruszył w kierunku polskich granic. Przed dotarciem do polskiej granicy, wysłał do stojących pod Ujściem wojsk polskich trębacza z żądaniem kapitulacji. Wittenberg prowadził ok. 17 tys. żołnierzy i 72 działa.
Pod Ujściem nad Notecią zbierało się pospolite ruszenie szlachty wielkopolskiej (ok. 13 tys.) i 1400 żołnierzy piechoty łanowej. Dowództwo sprawowali wojewodowie: poznański Krzysztof Opaliński i kaliski Andrzej Karol Grudziński. Dowódcą piechoty łanowej był rotmistrz Władysław Michał Skoraszewski. Zadaniem zgromadzonych sił wielkopolskich była obrona przepraw na Noteci, by dać czas na przybycie sił głównych dowodzonych przez króla Jana Kazimierza. Przeprawa pod Ujściem miała znakomite walory obronne. 24 lipca korpus Wittenberga dotarł do Ujścia. Pierwsze wezwanie Szwedów do kapitulacji Polacy odrzucili, obsadzając przy tym przeprawy przez rzekę i zajmując tym samym dogodną pozycję do obrony, która trochę niwelowała ogromną przewagę armii szwedzkiej w wyszkoleniu i sile ognia. Wittenberg ustawił działa naprzeciw polskich szańców i rozpoczął kanonadę. Piechota łanowa, wspomagana przez ochotników, przez pięć godzin broniła swych pozycji, które osłaniały mosty przez Gwdę i Noteć. Gdy broniącej kępy piechocie łanowej skończyła się amunicja, Grudziński wydał rozkaz ewakuowania załogi z szańców, oddając Szwedom kępę. Szwedzi zainstalowali tam swoje działa i rozpoczęli ostrzał artyleryjski jazdy polskiej zgromadzonej na przeciwległym brzegu Noteci. W tym czasie, 4 km w dół rzeki, szwedzki oddział jazdy opanował przeprawę pod Dziembowem. Przez most przerzucono regiment gwardii pieszej. Na wieść o rysującym się oskrzydleniu, w obozie polskim wybuchł popłoch. Dowództwo okazało skłonność do rokowań. 25 lipca podpisany został akt kapitulacji Wielkopolski, uznający zwierzchnictwo szwedzkiego króla. Kapitulacja wojsk wielkopolskich otwarła Szwedom drogę w głąb kraju, który niemal całkowicie pozbawiony był obrony.

22 lipca - Manifest lipcowy

Wojciech Weiss, Manifest, 1949
22 lipiec w PRL to było święto narodowe. Na pamiątkę ogłoszenia Manifestu PKWN, zapowiadającego budowanie Polski Ludowej, czyli socjalistycznego państwa satelickiego do ZSRR.