Bitwa pod Olszynką Grochowską

Apel o aktywność w utrwalaniu polskiej historii czasu II wojny światowej w internecie w obcych językach

Na Polskę, która była ofiarą II wojny światowej i straciła około 6 mln swoich obywateli, próbuje się zrzucać współodpowiedzialność za potworne zbrodnie Niemiec hitlerowskich i robić z niej oprawcę. Niestety na zachodzie Europy wiedza na temat mordów i zbrodni popełnianych na Polakach jest znikoma.Potrzebna jest podstawowa edukacja w tym zakresie. Jednym z nośników wiedzy jest internet. O tym, że ginęli Polacy, że mordowano polską inteligencję (Intelligenzaktion, Akcja AB), że pacyfikowano polskie wsie, że mordowano polskich jeńców, że rozstrzeliwano na ulicach Polaków nie wiele znajdziemy informacji w internecie w innych językach. O prawdę i pamięć należy się troszczyć i o nią zabiegać.

Na niemieckiej Wikipedii na stronach dotyczących polskich miast i wsi Pomorza, Wielkopolski, Śląska, Mazur i Warmii poznamy bardzo często rozbudowaną niemiecką historię tych miejscowości (średniowieczną bądź/i pruską) z pominięciem lub lakonicznym wspomnieniem tragicznego i niechlubnego dla nich okresu II wojny, kiedy to polscy mieszkańcy, byli mordowani, szykanowani czy wypędzani (poniżej podaje kilka przykładów większych miast: Toruń¹, Włocławek czy Grudziądz). O zbrodniach Selbstschutzu w lasach pomorskich też niewiele się dowie niemiecki użytkownik Wikipedii. To tylko kilka przykładów braku informacji w języku niemieckim, ale takich można wymieniać setkami i sprawa dotyczy całego naszego kraju od Helu po Tatry i Kresy wschodnie. Na szczęście są nieliczne chlubne przykłady np. Gdyni.

Ze względu na pamięć naszych przodków, którzy ginęli, byli prześladowani, przesiedlani, podejmijmy trud utrwalenia pamięci w przestrzeni internetowej.

Stąd apeluje do polskich historyków, wikipedystów, filologów i do osób znających języki obce (angielski, niemiecki, francuski, rosyjski i inne), polskich samorządowców oraz wszystkich rodaków dobrej woli o podjęcie trudu uzupełniania w obcych językach wpisów internetowych dotyczących ich miejscowości z uwzględnieniem tragicznego czasu II wojny światowej. Począwszy od obcojęzycznych wpisów na Wikipedii, która jest teraz podręczną, pierwszą encyklopedią przez oficjalne strony poszczególnych miast czy wsi, prezentujące historię danej miejscowości, nieoficjane wpisy na obcojęzycznych blogach, po publikacje naukowe historyków w obcym języku.

Jeśli nie zadbamy o obecność prawdy, także w tej „wirtualnej” przestrzeni to zakazy prawne niewiele pomogą, a młodzi np. Hiszpanie czy nawet Niemcy będą bez złej woli, tylko z ignorancji mówić o „polskich obozach koncentracyjnych”, a nazista był chyba... Polakiem (bo Auschwitz leży w Polsce)...

Zatem jeszcze raz zachęcam wszystkich o mozolną, cierpliwą pracę upowszechniania polskiej historii z czasu II wojny światowej w przestrzeni internetowej.

Proszę Państwa o upowszechnienie mojego apelu.

Z wyrazami szacunku

dr Dariusz Zielonka

1Polska wikipedia o Toruniu:

„7 września 1939 roku do miasta wkroczył Wehrmacht. Dekretem Hitlera Pomorze wraz z Toruniem wcielono do III Rzeszy (Toruń znalazł się w prowincji Gdańsk-Prusy Zachodnie). Okupację hitlerowską w mieście cechowały bezwzględne akcje, mające na celu wyniszczenie ludności polskiej.

Jesienią 1939 roku w ramach tzw. Intelligenzaktion okupanci rozpoczęli masowe aresztowania przedstawicieli polskiej elity społecznej i intelektualnej z Torunia i okolicznych miejscowości. W wyniku jednej tylko obławy, przeprowadzonej w dniach 17-21 października, zatrzymano od 600 do 1200 mieszkańców Torunia i powiatu. Aresztantów umieszczano w obozie dla internowanych zorganizowanym na terenie Fortu VII Twierdzy Toruń. Od października do grudnia 1939 roku więźniowie obozu byli masowo rozstrzeliwani przez SS i Selbstschutz w podmiejskim lesie Barbarka. Zamordowano tam co najmniej 600 Polaków[26].

 Osobny artykuł: Zbrodnia w Barbarce.

Egzekucje Polaków odbywały się również w żwirowni Olek koło Torunia. Liczba ludności polskiej spadła do ok. 15 tys. (w roku 1938 ok. 78 tys.). W listopadzie 1940 roku założono obóz przesiedleńczy Szmalcówka, a po roku przekształcono go w obóz karno-represyjny. Przeszło przez niego ok. 20 tys. osób, a zginęło ok. 3000 (w tym ok. 400 dzieci). W lipcu 1943 roku obóz został zlikwidowany, a osadzonych skierowano do obozów w Stutthofie i Potulicach[27].”
Niemiecka wikipedia o Toruniu, a w niej ani słowa o Forcie VII czy zbrodni w Barbarcie:
„Nach dem Überfall auf Polen im September 1939 wurde Thorn zusammen mit dem Polnischen Korridor vom Deutschen Reich annektiert; die Stadt Thorn wurde dem Regierungsbezirk Bromberg im Reichsgau Danzig-Westpreußen zugeordnet. In diesem Zusammenhang wurde 1940 die Ingenieurschule für Luftfahrttechnik (IfL) nach Thorn verlegt. Gegen Ende des Zweiten Weltkriegs besetzte im Frühjahr 1945 die Rote Armee die Region. Nach Kriegsende wurde die Stadt wieder Teil von Polen.”

17 września 1939 roku w twórczości Stanisława Eugeniusza Bodesa

S. E. Bodes, Sojusz - 17 września 1939

S. E. Bodes, KOP - Bóg, Honor i Ojczyzna

S. E. Bodes, Wydanie żołnierza polskiego sowietom

S. E. Bodes, Obrona Brześcia - 1939

Agresja ZSRR na Polskę dokonana 17 września 1939 przez ZSRR na Polskę. W historiografii radzieckiej miała określenie "wyzwoleńczy pochód Armii Czerwonej" (освободительный поход РККА), a w obecnej rosyjskiej - "polski pochód Armii Czerwonej" (польский поход Красной армии) lub "radziecka inwazja na Polskę" (советское вторжение в Польшу).
Die sowjetische Besetzung Ostpolens, begann mit dem Einmarsch der Roten Armee am 17. September 1939.

Kampania wrześniowa 1939 roku oczami niemieckiego malarza-propagandzisty - Franz Eichhorst

Wojownik w Polsce, Franz Eichhorst - 1940 r, zakupiony przez A. Hitlera za 4000 marek

W okopach przed Warszawą, Franz Eichhorst, 1939, zakupiony przez Hitlera za 1600 marek

Przejazd artylerii, Franz Eichhorst, 1939

Bombardowanie Warszawy, Franz Eichhorst, 1939, zakupiony przez Hitlera za 1600 marek

Uciekinierzy, Franz Eichhorst, 1940, zakupiony przez Hitlera za 1800 marek

Niemieckie oddziały w Warszawie, Franz Eichhorst, 1939

Przemarsz polskich jeńców, Franz Eichhorst, 1940

Franz Eichhorst (1885-1948), niemiecki malarz i ilustrator, w czasie wojny w jego twórczości przeważała tematyka wojenna, zwłaszcza sceny militarne z Polski i Rosji. Posługiwał się często techniką akwareli. Hitler cenił jego twórczość, nadał mu tytuł profesora i często nabywał jego dzieła. Eichhorst brał udział w kampanii propagandowej związanej z agresją na Polskę, a potem na Związek Sowiecki.

Jan Krzysztof Damel, Bitwa pod Wiedniem

Jan Krzysztof Damel, Bitwa pod Wiedniem

12 września 1683 rok - wiktoria wiedeńska

Jan Matejko, Jan III Sobieski wysyła wiadomość o zwycięstwie papieżowi Innocentemu XI

12 września 1683 roku obchodzimy rocznicę bitwy pod Wiedniem (Odsieczy Wiedeńskiej, Wiktorii Wiedeńskiej. Bój stoczyły wojska koalicji polsko-austriacko-niemieckiej pod dowództwem króla Jana III Sobieskiego z armią turecką pod wodzą wezyra Kara Mustafy. Zakończyła się klęską Osmanów, którzy od tej pory przeszli do defensywy i przestali stanowić zagrożenie dla chrześcijańskiej Europy.

Die Schlacht am Kahlenberg am 12. September 1683 beendete die Zweite Wiener Tuerkenbelagerung. Ein polnisch-deutsches Entsatzheer unter der Führung des polnischen Königs Johann III Sobieski schlug die osmanische Armee. Die Niederlage bedeutete den Anfang vom Ende der türkischen Hegemonialpolitik. 

Romans króla z Barbarą

Jan Matejko, Zygmunt August z Barbarą na dworze radziwiłłowskim w Wilnie, 1867

W październiku 1543 r. do Gieranojów przyjechał król Zygmunt August i spotkał tam Barbarę Radziwiłłównę. Oficjalnym celem wizyty było załatwienie spraw spadkowych po Gasztołdach. Wówczas prawdopodobnie nastąpiło pierwsze zbliżenie pomiędzy późniejszymi małżonkami. Pobyt króla został wtedy przedłużony, oficjalnie z powodu szerzącej się zarazy. Romans był kontynuowany w Wilnie, w tym czasie Zygmunt August był jeszcze małżonkiem Elżbiety Austriaczki. Dopiero gdy król został wdowcem, zawarł potajemny ślub z Barbarą w 1547 roku. Małżeństwo wywołało burzę wśród szlachty i spotkało się ze sprzeciwem Zygmunta Starego i Bony. Na sejmie piotrkowskim 1548, senatorowie i Izba Poselska żądała unieważnienia małżeństwa. Król odparł wszystkie ataki, stanowczością i energią zmusił wszystkich po kolei oponentów do uległości, doprowadził do koronacji Barbary. Barbara Radziwiłłówna została koronowana na królową Polski 7 grudnia 1550 r. Jej małżeństwo podniosło znaczenie rodu Radziwiłłów i innych rodów litewskich, co spotkało się z oporem szlachty i magnaterii polskiej.

Ociemniały Wit Stwosz?

Jan Matejko, Ociemniały Wit Stwosz z wnuczką, 1865

Na obrazie Jana Matejki widzimy ociemniałego Wita Stwosza z wnuczką. Czy Wit Stwosz stracił wzrok? Jak do tego doszło? Po wykonaniu Ołtarza Mariackiego w Krakowie oraz paru innych zamówień Stwosz w 1496 przeprowadził się z powrotem do Norymbergi. W następnych latach, prawdopodobnie na skutek zmowy dwóch kupców norymberskich, Stwosz wplątał się w poważne kłopoty. Pożyczył dużą kwotę pieniędzy jednemu z nich – Hansowi Starzedlowi – który wkrótce zbankrutował. Stwosz, nie mogąc odzyskać należnej mu sumy przed sądem, w marcu lub kwietniu 1503 podrobił weksel, na którym postawił fałszywy podpis i pieczęć. Fałszerstwo zostało wykryte, a artysta schronił się do klasztoru karmelitów, gdzie zakonnikiem był jego syn. Przebywając w klasztorze doszedł do ugody w sprawie weksla z jego wystawcą; ugoda ta jednak nie uchroniła go od odpowiedzialności z oskarżenia publicznego za fałszerstwo. Opuściwszy klasztor został zatrzymany 16 listopada 1503 przez straż miejską i osadzony w więzieniu. Stwosz uniknął kary śmierci lub oślepienia dzięki wyjednanemu przez zięcia wstawiennictwu biskupa Würzburga Wawrzyńca z Bibra i rycerza frankońskiego Betza von Romrodt. Karę ograniczono do wypalenia mu 4 grudnia 1503 rozgrzanym żelazem piętna na obu policzkach i nakazania nieopuszczania miasta do końca życia. Zatem Matejko wprowadził nas w błąd? ;)

Stańczyk - obraz Jana Matejki

Jan Matejko, Stańczyk, 1862

Stańczyk, a właściwie Stańczyk w czasie balu na dworze królowej Bony wobec straconego Smoleńska to obraz Jana Matejki z 1862.
Postać błazna jest bardzo dobrze oświetlona. Znajduje się z dala od zgiełku zabawy toczącej się w królewskich komnatach. Maluje się na niej niepokój, jakby Stańczyk przewidywał, co stanie się z jego Ojczyzną. Jego splecione ręce wyrażają dezaprobatę dla działalności władców. Widać, że nad czymś rozmyśla, można się domyślać, iż rozmyśla o przyszłości Polski. Za oknem widać wieżę oraz kometę, która symbolizuje zniszczenie Polski. Drugi plan to społeczność dworska zgromadzona na balu. Wnikliwy obserwator może dostrzec szczęśliwe miny gości. Na obrazie, na stole leży list z datą 1514 donoszący o utracie Smoleńska, który był ważną twierdzą strzegącą wschodnich granic państwa polsko-litewskiego. 31 lipca 1514 został zdobyty przez wojska Wielkiego Księstwa Moskiewskiego. W historii wydarzenie to oznacza początek zdobyczy moskiewskich (i później rosyjskich) na zachodzie, kosztem ziem polsko-litewskich. Proces ten doprowadził w rezultacie do upadku Rzeczypospolitej.
Dzieło zostało zakupione dla Muzeum Narodowego w Warszawie w 1924 ze środków pochodzących z budżetu miasta stołecznego Warszawy. Obraz został w 1944 wywieziony do ZSRR i odzyskany przez Polskę w 1956.

Na etapie (Aresztanci), Jacek Malczewski

Jacek Malczewski, Na etapie (Aresztanci), 1883

Obraz "Na etapie (Aresztanci)" utrzymany w surowej gamie rozbielonych szarości, ugrów i czerni przedstawia gromadę zesłańców w czasie odpoczynku podczas drogi na Sybir. Od pierwszego spojrzenia zwraca uwagę fakt, że zesłańcy, przedstawieni zróżnicowani wiekiem, statusem społecznym (na który wskazują ich ubiory i rekwizyty), skupiają się w kilku osobnych grupach, gdzie każdy oddzielnie i na własny sposób przeżywa swój los. Pierwszoplanowa grupa to przedstawiciele inteligencji, warstwy urzędniczej i studentów, z rozpaczającym na krześle chłopcem chowającym głowę między ramionami i pochylającym się nad nim starcem o szlachetnych rysach.  Obok postaci scharakteryzowanych jako prawi, szlachetni i prawdopodobnie dobrze wykształceni patrioci, widać osoby wyglądające na pospolitych przestępców (niechlujne postacie w tle, ubrane w brudne koszule i portki, a nawet bose, które troszczą się głównie o swoje worki z dobytkiem). Skądinąd, z pamiętników zesłanych na Syberię powstańców wiadomo, że przetrzymywanie ich razem z kryminalistami stanowiło dla nich źródło dodatkowej udręki. W uderzającej izolacji poszczególnych grup kryje się być może dodatkowa gorzka refleksja, że, jak wykazało powstanie styczniowe, gotowość do ponoszenia ofiar dla niepodległości ojczyzny nie jest bynajmniej udziałem całego społeczeństwa. Realizm przedstawionej sceny podkreśla w swoisty sposób fizjonomia jednego z prawdopodobnych złoczyńców, bosego brodacza z workiem na plecach.

Niedziela w kopalni, Jacek Malczewski

Jacek Malczewski, Niedziela w kopalni, 1882

Niedziela w kopalni z 1882 to jeden z wielu obrazów Jacka Malczewskiego - realistycznych, symbolistycznych, ekspresjonistycznych - poświęconych męczeństwu polskich zesłańców, w tym uczestników kolejnych powstań narodowych, na Syberii. Seria sybirska malowana przez Malczewskiego w latach 1877-1895 obejmuje sceny z etapów, więzień, kopalń i miejsc zsyłki. Początkowo były one inspirowane twórczością Artura Grottgera, jak ma to miejsce w przypadku omawianej, jednej z pierwszych kompozycji tego cyklu, do której szkice wykonywał artysta jeszcze w Paryżu w czasie studiów, a która stanowi pod względem kompozycji i metaforyki rozwinięcie VI ryciny z cyklu "Lithuania" Artura Grottgera. Odpoczynek w kopalni przedstawia uwznioślony na sposób grottgerowski obraz zesłańców-męczenników opatrzony mesjanistycznym podtekstem, że ich cierpienie pełni odkupicielską misję dla odrodzenia kraju. Pierwotny i używany aktualnie tytuł obrazu - Niedziela w kopalni - dodatkowo podkreśla nieludzkie warunki egzystencji katorżników zmuszanych do pracy także w niedzielę.

Pojednanie, Jacek Malczewski

Jacek Malczewski, Pojednanie, 1904

Obraz Malczewskiego"Pojednanie" z 1904 roku stanowi swego rodzaju dopełnienie noweli Stefana Żeromskiego Echa leśne, ukazującej losy rosyjskiego generała polskiego pochodzenia, Rozłuckiego, który tłumiąc powstanie styczniowe w Kieleckiem, skazał na rozstrzelanie własnego bratanka, porucznika armii rosyjskiej Jana Rozłuckiego za złamanie przysięgi wojskowej i przejście na stronę powstańców. Po latach stary generał, powróciwszy na miejsce egzekucji, zastał na nim mocno osadzony w ziemi krzyż. Malczewski rozwinął zakończenie opowieści Żeromskiego, przedstawiając symboliczną scenę pojednania niedawnych militarnych przeciwników, Polaków i Rosjan, których, jak przyznaje malarz, mimo wszystko łączą wspólne wartości symbolizowane przez Chrystusa na krzyżu. Reprodukcja tego obrazu była zamieszczona jako jedyna ilustracja w pierwszym wydaniu noweli Żeromskiego opublikowanej przez pisarza pod pseudonimem "Maurycy Zych" w 1904 roku w Krakowie (poza zasięgiem rosyjskiej cenzury).

Chrystus ze zesłańcami, Jacek Malczewski

Jacek Malczewski, Zesłaniec - prawa część tryptyku, 1909

Jacek Malczewski, Chrystus w Emmaus - środkowa część tryptyku, 1909

Jacek Malczewski, Zesłaniec - lewa część tryptyku, 1909

Jacek Malczewski, Chrystus w Emaus, 1909, tryptyk, wł. Muzeum Narodowe
w Warszawie

Lata 1908-1911 zaznaczają się w twórczości Jacka Malczewskiego gwałtownym rozkwitem tematyki chrystologicznej. W ów nurt wpisuje się przesłanie Wieczerzy w Emaus, tryptyku przedstawiającego scenę z Ewangelii św. Łukasza, zawierającego wizerunek Chrystusa w środkowej tablicy, oraz wyobrażenia dwóch apostołów ubranych w szynele, w bocznych kwaterach. Malczewski, aspirując tu pod postacią Syna Bożego do roli wszechmogącego kapłana w sztuce,  tworzy sztukę zaangażowaną w sprawy narodowe. Malarz podejmuje wątek walki o niepodległość Ojczyzny, nadając tryptykowi aluzyjne, pozareligijne treści odnoszące się do niedawnej polskiej historii. Przedstawieni na skrzydłach tryptyku uczniowie Chrystusa to niewątpliwie polscy powstańcy (starszy zapewne symbolizuje uczestników powstania styczniowego, młodszy - najprawdopodobniej bojowników o niepodległość w rewolucji 1905), w których artysta wzbudza wiarę w Zmartwychwstanie Ojczyzny, tak samo jak Jezus wzbudził wiarę swych ewangelicznych uczniów w Swoje Zmartwychwstanie.

Rewizja, Franciszka Żytkiewicza

Franciszek Żytkiewicz, Rewizja, 1902

"Rewizja" Franciszka Żytkiewicza jest kopią obrazu Władysława Bakałowicza (1831-1904). Obraz przedstawiaja rewizję przeprowadzaną przez żołnierzy carskich w polskim dworze. Wypełniony narodowymi pamiątkami salon - serce typowej, szlacheckiej siedziby, dekorują wizerunki bohaterów narodowych: Kościuszki, Napoleona i księcia Józefa Poniatowskiego. Narodowemu panteonowi patronuje wizerunek Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Wnętrze salonu jest przetrząsane przez oddział żołnierzy rosyjskich, którzy jednocześnie brutalnie przesłuchują mieszkańców. Ranny mężczyzna zostaje skrępowany sznurem, starsza kobieta pobita. Wśród poprzewracanych stołów, krzeseł, rozbitych butelek wydatnie rysuje się postać młodej kobiety klęczącej przed dowódcą oddziału i oskarżycielsko wskazującej na wywróconą kołyskę, z której wypadło dziecko. Obraz odznacza się wyjątkowo interesującą ikonografią (nietypowe motywy i znaczna ich obfitość) represji ze strony władz carskich, jakie po nim nastąpiły. Pojawiają się wątki anegdotyczne (gogolowska charakterystyka otyłego, drzemiącego dowódcy), czy też dramatyczny patos wywiedzionych ze sztuki Grottgera (grupa lamentujących kobiet i szlachetnego bohatera - powstańca pochwyconego przez żołdaków).

Na etapie, Kazimierz Alchimowicz

Kazimierz Alchimowicz, Na etapie, 1894

Po powstaniu styczniowym wielu jego uczestników zostało skazanych na zesłanie na Sybir. Wraz z nimi na wygnanie udawały się często ich żony i rodziny. Na katorgę, do przymusowej pracy w kopalniach lub na zesłanie w ciężkich warunkach bytowych Syberii skazano wówczas około 40 tys. osób. Kazimierzowi Alchimowiczowi jako powstańcowi styczniowemu i zesłańcowi tematyka ta musiała być szczególnie bliska. Obraz Na etapie ukazuje epizod z postoju zesłańców podczas wędrówki na Syberię. Przedstawia wnętrze baraku zbudowanego z grubych pali drewna, z wąskim zakratowanym oknem. Na środku izby siedzi młoda kobieta w kożuchu i chuście na głowie. Tuli do siebie malutkie, śpiące dziecko, trzymając zarazem w dłoni modlitewnik. Po jej prawej stronie leży niebieski tobołek, zapewne zawierający cały jej mizerny dobytek. Za plecami kobiety stoi oparty o grube drewniane drzwi mężczyzna w beżowo-brunatnym szynelu, skulony z zimna, wykorzystuje krótki odpoczynek w tułaczce, by na chwilę przymknąć oczy. Posługując się w przedstawionej scenie schematem kompozycyjnym właściwym wyobrażeniom Świętej Rodziny w stajence betlejemskiej, Alchimowicz sakralizuje swoją wizję odpoczynku zesłańców sybirskich i obdarza ją mesjanistyczną wymową.