Władysław III Warneńczyk - królem Polski - 25 lipca 1434 r.

Jan Matejko, Chrzest Władysława III

Po śmierci Władysława Jagiełły, królem został jego najstarszy syn Władysław III. Dnia 25 lipca 1434 roku, popierany przez biskupa krakowskiego Zbigniewa Oleśnickiego, został w katedrze wawelskiej koronowany na króla Polski. Ponieważ w chwili wstąpienia na tron miał zaledwie 10 lat, przez kilka lat w jego imieniu rządy sprawowała Rada Opiekuńcza i regent, którym był kardynał Zbigniew Oleśnicki, co wzbudzało sprzeciw niektórych możnych i szlachty. W 1440 r. Władysław III został także królem Węgier, liczących bardzo na pomoc Polski w obronie przed zagrażającym im bezpośrednio pochodem islamskiej Turcji. W 1444 roku poprowadził przeciw Turcji źle przygotowaną krucjatę chrześcijańską, złożoną z ok. 25 tys. wojsk węgiersko-polsko-wołoskich. Po początkowych sukcesach skończyła się ona klęską i śmiercią Władysława III 10 listopada w bitwie pod Warną.

Die Schlacht bei Warna fand am 10. November 1444 zwischen osmanischen Truppen und einem Kreuzfahrerheer statt. Die Osmanen unter Sultan Murad II. vernichteten dabei das Heer der Kreuzfahrer, das von Wladyslaw III., dem König von Polen und Ungarn, und Johann Hunyadi kommandiert wurde. König Wladyslaw fiel in dieser Schlacht.

Początek potopu - bitwa pod Ujściem 24-25 lipca 1655

Józef Brandt, Pospolite ruszenie u brodu

W 1655 roku Szwecja rozpoczęła wojnę z Rzecząpospolitą, a pretekstem były pretensje króla Jana Kazimierza do tronu szwedzkiego. Feldmarszałek Arvid Wittenberg po dokonaniu 5 lipca przeglądu swej armii pod Szczecinem ruszył w kierunku polskich granic. Przed dotarciem do polskiej granicy, wysłał do stojących pod Ujściem wojsk polskich trębacza z żądaniem kapitulacji. Wittenberg prowadził ok. 17 tys. żołnierzy i 72 działa.
Pod Ujściem nad Notecią zbierało się pospolite ruszenie szlachty wielkopolskiej (ok. 13 tys.) i 1400 żołnierzy piechoty łanowej. Dowództwo sprawowali wojewodowie: poznański Krzysztof Opaliński i kaliski Andrzej Karol Grudziński. Dowódcą piechoty łanowej był rotmistrz Władysław Michał Skoraszewski. Zadaniem zgromadzonych sił wielkopolskich była obrona przepraw na Noteci, by dać czas na przybycie sił głównych dowodzonych przez króla Jana Kazimierza. Przeprawa pod Ujściem miała znakomite walory obronne. 24 lipca korpus Wittenberga dotarł do Ujścia. Pierwsze wezwanie Szwedów do kapitulacji Polacy odrzucili, obsadzając przy tym przeprawy przez rzekę i zajmując tym samym dogodną pozycję do obrony, która trochę niwelowała ogromną przewagę armii szwedzkiej w wyszkoleniu i sile ognia. Wittenberg ustawił działa naprzeciw polskich szańców i rozpoczął kanonadę. Piechota łanowa, wspomagana przez ochotników, przez pięć godzin broniła swych pozycji, które osłaniały mosty przez Gwdę i Noteć. Gdy broniącej kępy piechocie łanowej skończyła się amunicja, Grudziński wydał rozkaz ewakuowania załogi z szańców, oddając Szwedom kępę. Szwedzi zainstalowali tam swoje działa i rozpoczęli ostrzał artyleryjski jazdy polskiej zgromadzonej na przeciwległym brzegu Noteci. W tym czasie, 4 km w dół rzeki, szwedzki oddział jazdy opanował przeprawę pod Dziembowem. Przez most przerzucono regiment gwardii pieszej. Na wieść o rysującym się oskrzydleniu, w obozie polskim wybuchł popłoch. Dowództwo okazało skłonność do rokowań. 25 lipca podpisany został akt kapitulacji Wielkopolski, uznający zwierzchnictwo szwedzkiego króla. Kapitulacja wojsk wielkopolskich otwarła Szwedom drogę w głąb kraju, który niemal całkowicie pozbawiony był obrony.

22 lipca - Manifest lipcowy

Wojciech Weiss, Manifest, 1949

22 lipiec w PRL to było święto narodowe. Na pamiątkę ogłoszenia Manifestu PKWN, zapowiadającego budowanie Polski Ludowej, czyli socjalistycznego państwa satelickiego do ZSRR.